संगणक साक्षरता अभियान
इयत्ता ६ वीच्या विद्यार्थ्यांसाठी संगणक साक्षरता अभियान शाळेत यशस्वीपणे राबविण्यात आले. या अभियानाचा मुख्य उद्देश विद्यार्थ्यांना संगणकाच्या मूलभूत ज्ञानाची ओळख करणे आणि त्यांना डिजिटल साक्षर बनविणे होता. संगणक खरेदी व सहभाग विद्यार्थ्यांनी आणि त्यांच्या पालकांनी आर्थिक सहकार्य दाखवले आणि स्वतःच्या योगदानातून संगणक खरेदी केले. या सामूहिक प्रयत्नामुळे प्रत्येक विद्यार्थ्याला संगणक मिळू शकला आणि सर्वांना प्रत्यक्ष संगणकावर काम करण्याची संधी मिळाली. उपक्रमाची अंमलबजावणी विद्यार्थ्यांना बेसिक संगणक ऑपरेटिंग, MS Office, इंटरनेट वापर, टायपिंग, डिजिटल सुरक्षा यांचे प्रशिक्षण दिले गेले. शाळेने कार्यशाळा, समूह चर्चा, प्रात्यक्षिके व प्रोजेक्ट्स घेतले. शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन केले व आवश्यक कौशल्ये विकसित केली. उपक्रमाचे परिणाम सर्व विद्यार्थी संगणक साक्षर झाले व डिजिटल टूल्स सहज वापरू लागले. विद्यार्थ्यांमध्ये आत्मविश्वास वाढला आणि डिजिटल शिक्षणाची गोडी लागली. पालकांचा सहभाग व प्रोत्साहनामुळे शाळेतील वातावरण सकारात्मक झाले. उपक्रमामुळे समाजातही संगणक शिक्षणाबद्दल जागृती निर्माण झाली. भविष्यातील योजना विद्यार्थ्यांसाठी अॅडव्हान्स संगणक कोर्स्स, कोडिंग आणि इंटरनेट सुरक्षा प्रशिक्षणातील उपक्रम घेण्याचा विचार आहे. संगणक शिक्षणात सातत्य ठेवून इतर वर्गांमध्येही हे अभियान विस्तारण्याची तयारी सुरू आहे.
कोरोना काळात गावोगावी शिक्षण
अभियानाची सुरवात आणि उद्दिष्ट कोरोना महामारीच्या काळात शाळा बंद असल्यामुळे शिक्षणाची गळती होऊ नये म्हणून, शिक्षण गावी पोहोचवण्याचा उपक्रम हातात घेण्यात आला. विद्यार्थ्यांसह गावातील नागरिकांना डिजिटल शिक्षणाची ओळख आणि आधुनिक शिक्षणपद्धतीचे फायदे पटवून देणे हे मुख्य उद्दिष्ट होते. आर्थिक सहभाग आणि साधनांची उपलब्धता या उपक्रमासाठी स्वतःच्या ३५००० रुपये खर्चून पोर्टेबल प्रोजेक्टर खरेदी करण्यात आला. या संपूर्ण कार्यक्रमात श्री राजू बोंद्रे यांनी सक्रिय सहकार्य केले, त्यामुळे उपक्रमात लोकसहभाग वाढला. गावोगावी शिक्षण पोहोचवण्याची कार्यपद्धती - प्रोजेक्टरच्या मदतीने व्हिडिओ, अॅनिमेशन, PPT व इतर डिजिटल साधने वापरून गणित, विज्ञान, मराठी, इंग्रजी यासारख्या विषयांचे धडे दिले गेले. - गावातील बेलदा, वडाम्बा, नवेगाव, लोधा या ठिकाणी शिक्षण सत्रांचे आयोजन करण्यात आले. - प्रत्त्येक ठिकाणी ग्रामस्थ, पालक आणि विद्यार्थी यांचा उत्स्फूर्त प्रतिसाद मिळाला. उपक्रमाचे सकारात्मक परिणाम - डिजिटल शिक्षणाची नवी दिशा ग्रामीण भागात पोहोचवता आली. - ग्रामीण विद्यार्थ्यांचा शिक्षणात रस वाढला आणि तंत्रज्ञानाविषयी आत्मविश्वास निर्माण केला. - गावात शिक्षणाबद्दल तसेच इंटरनेट व डिजिटल साधनांसंबंधी जागृती झाली. - उपक्रमामुळे कोरोना काळात निरंतर शिक्षणाची ग्वाही मिळाली. निष्कर्ष आणि पुढील योजना या उपक्रमामुळे ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांना तांत्रिक साधनांचा प्रत्यक्ष वापर अनुभवता आला. भविष्यात मोठ्या प्रमाणावर अशा उपक्रमांचे आयोजन करणे, अधिक गावांत विस्तार, आणि विद्यार्थ्यांना डिजिटल शिक्षणात प्रगत प्रशिक्षण देणे अपेक्षित आहे.
विद्यार्थ्यांना वेबसाईट बंविण्याचे प्रशिक्षण
उपक्रमाची पार्श्वभूमी आधुनिक माहिती व तंत्रज्ञानाच्या युगात शिक्षणाचं स्वरूप बदलत आहे आणि विद्यार्थ्यांसाठी डिजिटल कौशल्ये महत्त्वाची ठरत आहेत. आदिवासी आणि ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांना वेब विकासाची संधी मिळावी म्हणून स्थानिक शिक्षक श्री सुनील वेलेकर यांनी अभिनव उपक्रम सुरू केला. उपक्रमाची अंमलबजावणी देवळापार येथील शाळेतील विद्यार्थी एक वेबसाइट तयार करण्याच्या प्रशिक्षणात सहभागी झाले. विद्यार्थ्यांना वेबसाइट बनविण्याचे फ्री आणि उपयुक्त प्रशिक्षण दिले गेलं. कोडिंग, डेटा विज्ञान व वेब डेव्हलपमेंटचे प्रात्यक्षिक शिकविले गेले. विद्यार्थ्यांनी वेबसाइटवर शिकलेली माहिती अपडेट ठेवण्यासाठी योग्य कौशल्ये विकसित केली. परिणाम व कौशल्यविकास विद्यार्थ्यांचे डिजिटल आत्मविश्वास वाढले आणि आधुनिक शिक्षणाची गोडी त्यांना लागली. ग्रामीण आणि आदिवासी भागातील विद्यार्थ्यांना डिजिटल साक्षरतेसाठी प्रेरणा मिळाली. या उपक्रमाची शाळा व समाज पातळीवर सराहना झाली. पुढील योजना विद्यार्थ्यांना अधिक विकसित वेबसाइट तयार करण्यासाठी पुढील प्रशिक्षण देण्यात येणार आहे. डिजिटल उपक्रमांना शाळेच्या सर्व स्तरावर लागू करण्याचा विचार आहे.
